2028 मध्ये Los Angeles येथे होणाऱ्या ऑलिम्पिक खेळांमध्ये क्रिकेटचा समावेश करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे, जो क्रिकेटच्या इतिहासातील एक मैलाचा दगड आहे. सुमारे 128 वर्षांनंतर क्रिकेट पुन्हा एकदा ऑलिम्पिक खेळांचा भाग होणार आहे. यापूर्वी 1900 मध्ये पॅरिस ऑलिम्पिकमध्ये क्रिकेट खेळले गेले होते, परंतु त्यानंतर ते ऑलिम्पिकमधून वगळले गेले.
आता, 2028 मध्ये Los Angeles येथे पुरुष आणि महिला यांच्यासाठी T20 स्वरूपात क्रिकेट खेळले जाणार आहे. हा निर्णय क्रिकेटच्या जागतिक प्रसारासाठी आणि नवीन बाजारपेठांमध्ये त्याच्या लोकप्रियतेसाठी महत्त्वाचा ठरणार आहे.
क्रिकेटचा ऑलिम्पिकमधील इतिहास
क्रिकेटचा ऑलिम्पिकमधील प्रवास 1896 मध्ये अथेन्स येथे झालेल्या पहिल्या आधुनिक ऑलिम्पिक खेळांपासून सुरू झाला होता. त्या वेळी क्रिकेटला पदक खेळ म्हणून समाविष्ट करण्याची योजना होती, परंतु पुरेशा संघांच्या सहभागाअभावी ते रद्द झाले. 1900 मध्ये पॅरिस ऑलिम्पिकमध्ये क्रिकेट खेळले गेले, जिथे ग्रेट ब्रिटन आणि फ्रान्स यांच्यात एकमेव सामना झाला.
ग्रेट ब्रिटनने हा दोन दिवसीय सामना जिंकला, परंतु खेळाडूंना तो ऑलिम्पिकचा भाग आहे याची जाणीव नव्हती. 1912 मध्ये या सामन्याला ऑलिम्पिक सामन्याचा दर्जा देण्यात आला. त्यानंतर, क्रिकेटला ऑलिम्पिकमध्ये स्थान मिळाले नाही, मुख्यतः क्रिकेट प्रशासकीय संस्थांच्या विरोधामुळे आणि खेळाच्या स्वरूपामुळे.
Los Angeles ऑलिम्पिकमध्ये क्रिकेटचा समावेश
क्रिकेटला 2028 च्या Los Angeles ऑलिम्पिकमध्ये समाविष्ट करण्याचा निर्णय अनेक वर्षांच्या प्रयत्नांचा परिणाम आहे. आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद (ICC) ने 2010 पासून क्रिकेटला ऑलिम्पिक खेळांचा भाग बनवण्यासाठी प्रयत्न सुरू केले होते. सुरुवातीला, भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळ (BCCI) आणि इंग्लंड क्रिकेट बोर्ड (ECB) यांनी ऑलिम्पिक समावेशाला विरोध केला होता, कारण त्यांना खेळाडूंच्या व्यस्त वेळापत्रकात अजून एका स्पर्धेचा समावेश करणे योग्य वाटत नव्हते. तसेच, ऑलिम्पिक समावेशामुळे क्रिकेटच्या स्वायत्ततेवर परिणाम होण्याची भीती होती.
2015 मध्ये ECB ने आपला विरोध मागे घेतला, आणि 2017 मध्ये ICC चे तत्कालीन प्रमुख डेव्ह रिचर्डसन यांनी क्रिकेटसाठी “आता योग्य वेळ” असल्याचे मत व्यक्त केले. 2020 मध्ये BCCI नेही आपली भूमिका बदलली आणि ऑलिम्पिकमध्ये T20 स्वरूपातील क्रिकेटच्या समावेशाला पाठिंबा दर्शवला. यानंतर, ICC ने ऑलिम्पिक समावेशासाठी एक कार्यगट स्थापन केला, ज्यामध्ये USA क्रिकेटचे प्रमुख पराग मराठे, ECB चे माजी अध्यक्ष इयान वॉटमोर आणि इतर वरिष्ठ व्यक्तींचा समावेश होता.
ऑगस्ट 2021 मध्ये, ICC ने 2028 आणि 2032 च्या ऑलिम्पिकसाठी क्रिकेट समावेशाची बोली लावण्याची योजना जाहीर केली. ऑक्टोबर 2023 मध्ये, लॉस एंजेलिस 2028 ऑलिम्पिक आयोजन समितीने क्रिकेटसह पाच खेळांचा प्रस्ताव ठेवला, ज्यामध्ये फ्लॅग फुटबॉल, लॅक्रोस, स्क्वॉश आणि बेसबॉल/सॉफ्टबॉल यांचा समावेश होता.
13 ऑक्टोबर 2023 रोजी, आंतरराष्ट्रीय ऑलिम्पिक समिती (IOC) ने ही बोली स्वीकारली आणि 14-16 ऑक्टोबर 2023 दरम्यान मुंबईत झालेल्या 141 व्या IOC अधिवेशनात यावर मतदान झाले. 16 ऑक्टोबर 2023 रोजी, केवळ दोन मतांच्या विरोधासह क्रिकेटचा 2028 ऑलिम्पिकमध्ये समावेश निश्चित झाला.
Los Angeles ऑलिम्पिकमध्ये क्रिकेटचे संघ आणि स्वरूप
Los Angeles 2028 ऑलिम्पिकमध्ये क्रिकेट T20 स्वरूपात खेळले जाईल, जे क्रिकेटचे सर्वात जलद आणि लोकप्रिय स्वरूप आहे. पुरुष आणि महिला अशा दोन्ही गटांमध्ये प्रत्येकी 6 संघ सहभागी होतील. प्रत्येक संघात 15 खेळाडू असतील, ज्यामुळे एकूण 90 खेळाडूंचा कोटा प्रत्येक गटासाठी निश्चित करण्यात आला आहे.
T20 सामना सुमारे तीन तासांचा असतो, ज्यामध्ये प्रत्येक संघाला 20 षटके (120 चेंडू) खेळायला मिळतात. हे स्वरूप ऑलिम्पिकच्या जलद गतीच्या वेळापत्रकाशी सुसंगत आहे आणि नवीन प्रेक्षकांना आकर्षित करण्यासाठी आदर्श आहे.
सहभागी संघांची निवड कशी होईल, याबाबत अंतिम निर्णय अद्याप बाकी आहे. असे सुचवले गेले आहे की, ICC च्या T20 रँकिंगमधील शीर्ष 6 संघांना थेट प्रवेश मिळू शकेल. यामुळे भारत, ऑस्ट्रेलिया, इंग्लंड, दक्षिण आफ्रिका, वेस्ट इंडीज आणि पाकिस्तान यांसारख्या प्रमुख क्रिकेट राष्ट्रांना संधी मिळण्याची शक्यता आहे.
तथापि, काहींचे मत आहे की पात्रता स्पर्धा आयोजित करून नवीन क्रिकेट राष्ट्रांना संधी दिली पाहिजे. यामुळे नेपाळ, नेदरलँड्स किंवाa2wq यूएसए यांसारख्या देशांना ऑलिम्पिकमध्ये स्थान मिळू शकते.
ऑलिम्पिकमध्ये क्रिकेट समावेशाचा प्रभाव
जागतिक प्रसार: क्रिकेट हा सध्या प्रामुख्याने दक्षिण आशिया, ऑस्ट्रेलिया, इंग्लंड आणि कॅरिबियन देशांमध्ये लोकप्रिय आहे. ऑलिम्पिकमुळे यूएसए, युरोप आणि आशियातील इतर भागांत क्रिकेटला नवीन प्रेक्षक मिळतील. विशेषतः यूएसएमध्ये, मेजर लीग क्रिकेट( MLC) च्या यशानंतर आणि 2024 T20 विश्वचषकाच्या सह-यजमानपदामुळे क्रिकेटची लोकप्रियता वाढत आहे.
आर्थिक लाभ: क्रिकेटच्या समावेशामुळे विशेषतः भारतीय उपखंडातील प्रेक्षकांमुळे ऑलिम्पिकच्या प्रसारण हक्कांचे मूल्य वाढेल. अंदाजानुसार, आशियाई बाजारपेठेतून 250 मिलियन डॉलरपेक्षा जास्त महसूल मिळू शकतो. यामुळे ऑलिम्पिकच्या आर्थिक स्थैर्याला बळ मिळेल.
महिला क्रिकेटला चालना: ऑलिम्पिकमध्ये महिला T20 स्पर्धेचा समावेश महिला क्रिकेटच्या वाढीसाठी महत्त्वाचा ठरेल. भारतातील **विमेन्स प्रीमियर लीग** (WPL) सारख्या उपक्रमांमुळे आधीच महिला क्रिकेटला प्रोत्साहन मिळत आहे, आणि ऑलिम्पिकमुळे नवीन खेळाडूंना प्रेरणा मिळेल.
नवीन राष्ट्रांचा समावेश: ऑलिम्पिक समावेशामुळे कमी क्रिकेट खेळणाऱ्या देशांना सरकारी निधी आणि खासगी गुंतवणूक मिळू शकते. उदाहरणार्थ, चीन, जर्मनी किंवा नेपाळ यांसारख्या देशांमध्ये क्रिकेटच्या पायाभूत सुविधा सुधारू शकतात.
भविष्यात, क्रिकेटचा ऑलिम्पिकमधील समावेश हा 2032 ब्रिस्बेन ऑलिम्पिक आणि त्यापुढील खेळांसाठी मार्ग मोकळा करू शकतो. विशेषतः, भारताने 2036 ऑलिम्पिकच्या यजमानपदासाठी बोली लावली आहे, आणि जर भारताला यजमानपद मिळाले, तर क्रिकेट हा त्याचा मुख्य खेळ ठरेल. क्रिकेटच्या ऑलिम्पिक समावेशामुळे खेळाचा जागतिक प्रभाव वाढेल आणि नवीन पिढीला प्रेरणा मिळेल.
2028 Los Angeles ऑलिम्पिकमध्ये क्रिकेटचा समावेश हा क्रिकेट आणि ऑलिम्पिक दोन्हींसाठी एक विजय आहे. T20 स्वरूपामुळे हा खेळ नवीन प्रेक्षकांना आकर्षित करेल, तर भारतीय उपखंडातील प्रचंड चाहतावर्गामुळे ऑलिम्पिकला आर्थिक लाभ होईल.
क्रिकेटच्या या ऐतिहासिक पुनरागमनामुळे खेळाडूंना ऑलिम्पिक पदक जिंकण्याची संधी मिळेल, आणि क्रिकेटचा जागतिक पाया अधिक मजबूत होईल. 2028 मध्ये लॉस एंजेलिस येथे क्रिकेटच्या सामन्यांचा थरार अनुभवण्यासाठी चाहते आतुर आहेत, आणि हा खेळ ऑलिम्पिकच्या रंगमंचावर एक नवा अध्याय लिहिण्यासाठी सज्ज आहे.