US-China Trade War : ट्रम्प प्रशासनाने आणखी कठोर पाऊल उचलत चिनी आयातीवरील कर थेट २४५% पर्यंत वाढवला.

US-China Trade War – अमेरिका आणि चीन यांच्यातील व्यापार युद्धाने २०२५ मध्ये नवीन उंची गाठली आहे, जेव्हा अमेरिकेने चीनमधून आयात होणाऱ्या वस्तूंवर २४५% पर्यंत कर (टॅरिफ) लादण्याची घोषणा केली. हे पाऊल अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या आर्थिक धोरणांचा भाग आहे, ज्यांनी आपल्या दुसऱ्या कार्यकाळात ‘अमेरिका प्रथम’ धोरणाला आणखी आक्रमकपणे पुढे नेले आहे.

अमेरिका आणि चीनमधील व्यापारी तणाव हा नवा नाही. २०१८ मध्ये ट्रम्प यांच्या पहिल्या कार्यकाळातच या दोन देशांमधील व्यापार युद्धाला सुरुवात झाली होती. तेव्हा अमेरिकेने चिनी वस्तूंवर २५% पर्यंत कर लादले, तर चीननेही प्रत्युत्तरादाखल अमेरिकन वस्तूंवर समान कर आकारले. २०२५ मध्ये हे युद्ध आणखी तीव्र झाले, जेव्हा अमेरिकेने आपले टॅरिफ दर १०%, ३४%, १०४%, १२५%, १४५% आणि आता २४५% पर्यंत वाढवले.

US-China Trade War चे मूळ कारण आहे अमेरिकेचा चीनसोबत असलेला व्यापारी तूट. २०२४ पर्यंत अमेरिकेची चीनसोबतची व्यापारी तूट सुमारे २९५ अब्ज डॉलर्स इतकी होती. ट्रम्प यांनी याला ‘चीनची लूट’ असे संबोधले आणि याला आळा घालण्यासाठी परस्पर शुल्क (Reciprocal Tariff) धोरण लागू केले. यामुळे दोन्ही देशांनी एकमेकांच्या वस्तूंवर कर वाढवण्याची स्पर्धा सुरू केली, ज्याने जागतिक व्यापार आणि अर्थव्यवस्थेला मोठा धक्का बसला.

US-China Trade War-२४५% कर लादण्याचे कारण

अमेरिकेने २४५% कर लादण्याचा निर्णय हा चीनच्या प्रत्युत्तरात्मक कारवायांना प्रतिसाद म्हणून घेतला गेला. २०२५ च्या सुरुवातीला अमेरिकेने चिनी वस्तूंवर १४५% कर लादला होता, त्याला उत्तर म्हणून चीनने अमेरिकन वस्तूंवर १२५% कर लागू केला. यामुळे ट्रम्प प्रशासनाने आणखी कठोर पाऊल उचलत चिनी आयातीवरील कर थेट २४५% पर्यंत वाढवला.

व्हाईट हाऊसच्या निवेदनानुसार, हा निर्णय अमेरिकन उत्पादन क्षेत्राचे संरक्षण करण्यासाठी आणि राष्ट्रीय सुरक्षेला प्राधान्य देण्यासाठी घेण्यात आला. याशिवाय, चीनवर फेंटानिल ड्रग तस्करीत कथित सहभाग असल्याचा आरोप करत २०% अतिरिक्त कर लादण्यात आला, जो मार्च २०२५ पासून लागू झाला. ट्रम्प यांनी याला ‘आर्थिक युद्ध’ असे संबोधले आणि म्हटले की, जर चीनने आपले धोरण बदलले नाही, तर आणखी कठोर पावले उचलली जातील.

जागतिक बाजारपेठेतील अस्थिरता

US-China Trade War:  शेअर बाजारानेही सुमारे ६ ट्रिलियन डॉलर्स गमावले. Us-China Trade War मुळे गुंतवणूकदारांमध्ये भीतीचे वातावरण निर्माण झाले आणि जागतिक मंदीचा धोका वाढला. उच्च करामुळे चिनी वस्तूंच्या किमतीत लक्षणीय वाढ झाली. उदाहरणार्थ, स्मार्टफोन, संगणक आणि खेळण्यांसारख्या वस्तूंच्या किमती वाढल्या. विश्लेषकांच्या मते, अमेरिकेतील सर्वात स्वस्त आयफोनची किंमत ७९९ डॉलर्सवरून १,१४२ डॉलर्सपर्यंत वाढू शकते. यामुळे अमेरिकन ग्राहकांना महागाईचा सामना करावा लागत आहे.

US-China Trade War: चीनचे प्रत्युत्तर

चीनने या करवाढीला ‘अमेरिकेची ब्लॅकमेल नीती’ असे संबोधले आणि विश्व व्यापार संगठनात (WTO) तक्रार दाखल केली. याशिवाय, चीनने अमेरिकन विमानांचे सुटे भाग आणि बोईंग विमाने खरेदी करण्यास बंदी घातली. चिनी अर्थ मंत्रालयाने स्पष्ट केले की, जर अमेरिका आपली आक्रमक धोरणे कायम ठेवेल, तर चीन ‘अंतपर्यंत लढेल’. चीन हा स्मार्टफोन, इलेक्ट्रॉनिक्स आणि इतर उपभोग्य वस्तूंचा प्रमुख पुरवठादार आहे. उच्च करामुळे पुरवठा साखळीत व्यत्यय येऊ शकतो, ज्याचा परिणाम जागतिक उत्पादन आणि व्यापारावर होईल. यामुळे अनेक कंपन्या आपले उत्पादन केंद्र भारत, व्हिएतनाम किंवा मेक्सिकोसारख्या देशांमध्ये हलवण्याचा विचार करत आहेत.

आर्थिक मंदीचा धोका

Us-China Trade War मुळे जागतिक अर्थव्यवस्थेत मंदी येण्याची शक्यता आहे. आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी (IMF) आणि इतर आर्थिक तज्ज्ञांनी चेतावणी दिली आहे की, जर हे युद्ध थांबले नाही, तर २०२६ पर्यंत जागतिक जीडीपी २-३% नी कमी होऊ शकतो.चीनने युरोपियन युनियनसारख्या भागीदारांना अमेरिकेच्या ‘एकतर्फी धमकी’ विरुद्ध एकजूट होण्याचे आवाहन केले आहे. Us-China Trade War मुळे जागतिक राजकारणात नवीन युती आणि तणाव निर्माण होऊ शकतात. याशिवाय, भारतासारख्या देशांना या युद्धात तटस्थ राहणे कठीण होऊ शकते, कारण अमेरिकेने भारतावरही २६% टॅरिफ लादले आहे.

भारतावर होणारा प्रभाव

भारत हा अमेरिका आणि चीन दोन्ही देशांसोबत व्यापार करणारा प्रमुख देश आहे. अमेरिकेच्या टॅरिफ धोरणामुळे भारतीय निर्यातीवर परिणाम होऊ शकतो, विशेषतः आयटी, फार्मास्युटिकल्स आणि कापड उद्योगांवर याचा जास्त परिणाम होईल. तथापि, काही तज्ज्ञांचे मत आहे की, Us-China trade war मुळे भारताला आपले उत्पादन क्षेत्र वाढवण्याची संधी मिळू शकते, कारण अनेक कंपन्या चीनमधून भारतात स्थलांतर करू शकतात.

US – China Trade War मध्ये  अमेरिकेने चीनवर २४५% कर लादणे हे व्यापार युद्धातील एक महत्त्वाचे पाऊल आहे, ज्याने जागतिक अर्थव्यवस्थेला हादरवले आहे. Us-China Trade War केवळ अमेरिका आणि चीनपुरते मर्यादित नसून, त्याचा परिणाम संपूर्ण जगावर होत आहे. वाढती महागाई, पुरवठा साखळीतील व्यत्यय आणि मंदीचा धोका यामुळे देशांना आपली धोरणे नव्याने आखावी लागतील. भारतासारख्या देशांना या संकटात संधी शोधावी लागेल, तर अमेरिका आणि चीन यांना कूटनीतिक मार्गाने हा तणाव कमी करावा लागेल. अन्यथा, US – China Trade War जागतिक अर्थव्यवस्थेला दीर्घकालीन नुकसान पोहोचवू शकते.